Bielsko-Biała, 02.03.2020r.

Adwokaci i radcowie prawni w naszej Kancelarii otrzymują wiele pytań odnośnie rozliczeń z Bankiem, po ewentualnym unieważnieniu umowy kredytu hipotecznego indeksowanego lub denominowanego do waluty CHF. Chodzi tutaj przede wszystkim o wskazywane przez Banki tzw. odsetki za korzystanie z kapitału przez kredytobiorcę.

Przedstawiciele banków nie wskazują jednoznacznie podstawy prawnej tego typu roszczenia. Jak się zdaje wykluczone jest w tej sytuacji stosowanie art. 359 kodeksu cywilnego, który to wskazuje, iż odsetki należą się tylko wtedy, gdy wynika to z czynności prawnej z ustawy, orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. W przypadku unieważnienia umowy nie sposób wskazać na wypełnienie którejkolwiek z powyższych przesłanek. Przedstawiony pogląd potwierdza również precedensowy wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku oddalający żądanie banku w zakresie opłaty za korzystanie z kapitału, wskazując, iż odsetki należą się, gdy wynika to z czynności prawnej, a ten warunek nie został spełniony.

Drugą z możliwości jest wykorzystanie art. 410 w zw. z art. 405, 406 k.c. Taka podstawa prawna zdaje się być sprzeczna zarówno z celem dyrektywy 93/13 EWG jak i orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 04.04.2019 r., sygn. akt: III CSK 159/17 - należy pokrótce przybliżyć, iż orzeczenie sądu o unieważnieniu umowy ma przybrać charakter odstraszający bank od stosowania w przyszłości podobnych praktyk. Co istotne roszczenie banku prowadziłoby do sytuacji, w których banki uzyskałyby bliżej nieokreślone wynagrodzenie pomimo stosowania klauzul abuzywnych. Ponadto dominująca teoria dwóch kondykcji przewiduje, iż każda ze stron po unieważnieniu umowy ma odrębne roszczenie względem drugiej strony, to sugeruje, że również konsument mógłby wyjść z podobnym roszczeniem za korzystanie z kapitału względem banku.

Wskazać należy również na termin przedawnienia, który nie jest wyłączony w przypadku unieważnienia umowy kredytu. Mając to na uwadze należy przytoczyć wyrok z 24.04.2003 r., sygn. akt: I CKN 316/01, gdzie Sąd wskazał, że roszczenie o zwrot nienależnie wypłaconej kwoty przedawnia się z upływem trzyletniego terminu, a samo roszczenie staje się wymagalne w momencie, gdyby uprawniony (czyli konsument) podjął czynności w najwcześniejszym możliwym momencie.

Podsumowując, wszelkie podstawy prawne żądań banku zdają się być niewłaściwe, biorąc pod uwagę przede wszystkim cel dyrektywy 93/13 EWG jak i aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego.